Bạn yêu thích văn hóa Nhật Bản? Bạn đã sẵn sàng đi du học Nhật Bản chưa? Trước khi bắt đầu tham gia một trại hè hoặc một khóa học tại đất nước mặt trời mọc, chắc hẳn bạn sẽ muốn tìm hiểu về những văn hóa đặc trưng tại nơi đây. Mặc dù Nhật Bản và Việt Nam đều là những quốc gia châu Á và có những điểm tương đồng nhưng du học sinh hay du khách đến Nhật Bản thường bị ấn tượng bởi cảm giác kỳ lạ hoặc khác biệt lớn. Những câu hỏi như “Tại sao họ làm điều đó?” hoặc “Có lạ không khi đây là phong tục ở đây?” chắc chắn sẽ lướt qua tâm trí của các bạn khi lần đầu đặt chân tới xứ sở hoa anh đào. Với trải nghiệm đã có tại đất nước kì diệu này, Erai xin chia sẻ với các bạn 10 điều bạn nên bỏ túi trước khi đến Nhật Bản nhé.
Không bao giờ đến muộn
Đúng giờ là một trong những nền tảng của văn hóa Nhật Bản. Nếu bạn có kế hoạch bắt đầu lúc 8:00 sáng, bạn cần phải có mặt ở đó trước 10-15 phút. Khi đến Nhật, bạn sẽ nhận thấy, đặc biệt là trên các phương tiện giao thông công cộng, mọi người luôn vội vã chạy hoặc đi bộ thật nhanh đến điểm đến tiếp theo của họ. Đến quá muộn là một hành vi rất khó chấp nhận được ở đất nước này. Trong trường hợp bạn sẽ đến muộn dù chỉ một phút, hãy nhắn tin hoặc gọi điện cho người hẹn bạn biết. Một nguyên tắc chung là luôn đến sớm hơn dự kiến và đặt báo thức đồng hồ sớm sẽ giúp bạn không quên giờ hẹn.
Tháo giày khi bước vào trong nhà hoặc các không gian riêng tư
Bất cứ khi nào bạn bước vào một không gian riêng tư, chẳng hạn như nhà của gia đình bản xứ hoặc lớp học ở trường, bạn sẽ cần phải tháo giày của mình. Hãy luôn mang tất bên mình vì việc đi chân trần là điều tuyệt đối không nên. Hầu hết các nơi đều có khu vực sảnh phía trước để bạn cất giày. Nếu bạn ở cùng với người bản xứ, bạn cần mang theo giày đi trong nhà- giống như dép đi trong nhà hoặc dép xỏ ngón mà bạn chỉ đi bên trong. Những đôi giày đi trong nhà không nên mang ra ngoài.
Tất cả mọi thứ đều vô cùng sạch sẽ
Một trong những điều đầu tiên bạn sẽ nhận thấy về Nhật Bản là mọi thứ đều sạch sẽ: con người, nhà cửa, đường phố – tất cả đều rất gọn gàng và ngăn nắp!
Ở đây khi có rác, mọi thứ đều được dọn dẹp thường xuyên và rất khó để bạn nhìn thấy được tình trạng vẽ bậy lên các khu vực công cộng ở đây. Tuy nhiên, bạn cũng sẽ nhận thấy sự vắng bóng của những thùng rác công cộng ở các nơi bạn đi qua. Lý do bởi bạn cần giữ lại bất kỳ loại rác nào bạn đã tạo ra như cốc cà phê mang đi, giấy gói kẹo, chai nước, v.v. cho đến khi bạn về nhà và có thể xử lý rác tại nhà riêng của mình. Hãy ghi nhớ điều này trước khi bạn bắt đầu xếp hàng tại Starbucks. Trong mọi trường hợp, bạn không nên xả rác khi ở Nhật Bản. Người Nhật rất tự hào về sự sạch sẽ của đất nước họ và nếu bạn xả rác ở đây sẽ là một điều vô cùng thô lỗ và không thể chấp nhận được.
Ngoài không gian công cộng sạch sẽ, người Nhật còn là một dân tộc vô cùng sạch sẽ. Dưới đây là một vài ví dụ:
- Mọi người đều tắm mỗi ngày, đôi khi là nhiều lần trong ngày. Bạn cần chú ý giữ gìn vệ sinh của mình, luôn mang chất khử mùi và tắm rửa hàng ngày.
- Hầu hết các nhà hàng đều cung cấp khăn ướt và mọi người thường xuyên rửa tay, không chỉ sau khi đi vệ sinh.
- Một trong những hoạt động giải trí phổ biến nhất ở Nhật Bản là đến nhà tắm kiểu Nhật.
- Trên khắp đất nước, mọi người đeo khẩu trang hợp vệ sinh và họ tin rằng điều này sẽ ngăn chặn vi trùng.
- Hầu hết các nơi đều có khay đặc biệt để bạn bỏ tiền vào và nhận tiền, vì vậy bạn không cần phải giao tiền cho bất kỳ ai có thể mang mầm bệnh cho bạn.
- Cuối cùng, người Nhật giữ nhà của họ sạch không tì vết. Cho dù bạn nghĩ phòng của mình sạch đến mức nào thì có thể nó vẫn sẽ không đủ sạch so với tiêu chuẩn của người Nhật. Tuy nhiên, bạn vẫn nên cố gắng giữ cho không gian của mình sạch sẽ nhất có thể. Những nỗ lực của bạn sẽ được chú ý và đánh giá cao.
Cảm giác mọi thứ đều như nhỏ hơn
Nhật Bản là một quốc đảo với rất nhiều núi nên không gian đồng bằng được xếp vào những thứ cao cấp. Các thành phố của Nhật dày đặc người và có rất ít không gian thừa hay không gian không được sử dụng. Ngôi nhà trung bình của người Nhật nhỏ hơn đáng kể so với ngôi nhà ở Mỹ. Tàu điện hay xe bus cũng luôn luôn đông đúc và bạn cũng chỉ có một khoảng không gian vô cùng nhỏ trên xe và hãy sẵn sàng với cảm giác bạn luôn bị đẩy đi trong dòng người tấp nập trên các phương tiện giao thông công cộng nhé.
Kỳ vọng của người Nhật rất cao
Ngay từ khi còn nhỏ, trẻ em Nhật Bản đã được đặt rất nhiều kì vọng kể cả về học lực, ngoại hình hay khả năng thể thao. Họ không cho phép được sai lầm vì cho rằng không có cơ hội thứ hai để làm được một điều gì đó. Điều này cũng có nghĩa là người Nhật có thể nhanh chóng phán xét trong lần đầu gặp mặt. Nói cách khác, đây là một đất nước mà bạn thực sự chỉ có một cơ gây ấn tượng duy nhất trong lần đầu tiên.
Người Nhật cũng thích đưa ra lời khuyên, coi đó là nhiệm vụ của họ để sửa những “lỗi” mà họ thấy ở người khác. Điều này có liên quan rất nhiều đến giá trị lợi ích của nhóm cộng đồng thay vì lợi ích cá nhân. Bạn nên mong đợi những nhận xét về ngoại hình của bạn như cân nặng, quần áo, kiểu tóc, điểm số, khả năng tiếng Nhật, v.v. từ người Nhật. Điều đó không có nghĩa là họ chê bai bạn hoặc cho rằng bạn kém cỏi vì những phẩm chất này. Đó chỉ là một cách khác mà người Nhật thể hiện sự quan tâm của họ đối với bạn mà thôi.
Thái độ, cử chỉ lịch sự, nhẹ nhàng
Người Nhật là một dân tộc lịch sự và ăn nói nhẹ nhàng. Trẻ em được dạy về sự tôn trọng và tuân theo những tiêu chuẩn từ khi còn rất nhỏ. Dưới đây chỉ là một số ví dụ về cách cư xử mà bạn cần thể hiện:
Bạn sẽ nhận thấy rằng mọi người thường cúi đầu khi gặp nhau. Độ dài và độ sâu của cung tương ứng với quyền lực và vị trí của người mà bạn đang đối thoại. Ví dụ, khi gặp một người bạn có thể cúi đầu nhanh 30 độ (gần như gật đầu như cử động) khi gặp ông bà hoặc hiệu trưởng trường học có thể cúi đầu chậm, kéo dài, 70 độ. Cách bạn xưng hô với ai đó rất quan trọng. Người Nhật thêm hậu tố vào tên để thể hiện sự tôn trọng. Thêm “san” hoặc “sama” vào cuối tên là thông lệ. Thông thường trẻ con chỉ thích được gọi bằng tên của chúng, nhưng bạn có thể thêm hậu tố “chan” cho các bé gái và “kun” cho các bé trai nếu bạn muốn.
Những việc làm cá nhân gây ảnh hưởng tới người khác là một hành động tối kị: không xì mũi ở nơi công cộng, cố gắng tránh ăn khi đang di chuyển và không nói chuyện qua điện thoại di động ở những khu vực công cộng đông đúc như xe lửa hoặc xe buýt.
Hãy làm quen với việc nói “Gomenasai” và “Arigato Gozaimas” có nghĩa là “Tôi xin lỗi” và “Cảm ơn bạn rất nhiều”. Đó là cách tốt nhất để thể hiện sự cảm kích. Những cụm từ được nói với một nụ cười chân thật sẽ giúp bạn dễ dàng thích nghi với cuộc sống tại đây.
Người Nhật luôn cố gắng nói tiếng Anh với người nước ngoài
Nếu người Nhật biết bạn là một người nước ngoài, đặc biệt khi họ nghĩ du khách đến từ các nước nói tiếng Anh, họ luôn cố gắng giao tiếp bằng tiếng Anh để giải thích những điều bạn thắc mắc. Cho dù có những trường hợp, nhiều người Nhật biết rất ít tiếng Anh, họ vẫn luôn cố gắng nói cho đến khi bạn chứng minh được với họ rằng bạn có thể nói được tiếng Nhật. Chính vì vậy, khi người Nhật muốn nói tiếng anh, hãy cố gắng trả lời bằng tiếng Nhật đẻ họ biết rằng bạn đang rất cố gắng để có thể nói được tiếng Nhật với họ. Điều này cũng được người Nhật đánh giá rất cao.
Nghi thức ăn uống
Ẩm thực Nhật Bản dựa trên việc kết hợp cơm với một món ăn chính và một số món ăn phụ. Bữa ăn của người Nhật được phục vụ dưới dạng các đĩa nhỏ, với mỗi món ăn được phục vụ riêng biệt. Điều này rất khác với những bữa cơm của người Việt khi chúng ta có thói quen chung bát, chung mâm. Trong các bữa cơm của người Nhật, nếu bạn nhìn thấy 8-10 món ăn khác nhau trong một bữa ăn bình thường thì cũng đừng quá ngạc nhiên nhé!
Một hành động được coi là thô lỗ là khi bạn để lãng phí thức ăn. Bạn chỉ nên lấy lượng thức ăn mà bạn chắc chắn sẽ ăn hết.
Nhiều nhà hàng và ngôi nhà ở Nhật Bản được trang bị bàn ghế kiểu phương Tây. Tuy nhiên, bàn thấp và đệm truyền thống của Nhật Bản đặt trên sàn trải chiếu tatami cũng rất phổ biến. Thảm tatami dễ bị hỏng và khó làm sạch nên giày hoặc bất kỳ loại giày dép nào luôn được cởi ra khi bước lên sàn tatami. Khi dùng bữa trong phòng trải chiếu tatami truyền thống, việc ngồi thẳng trên sàn là điều thường thấy. Thông thường, nam giới thường ngồi vắt chéo chân và nữ giới ngồi vắt hai chân sang một bên. Chỉ đàn ông mới được phép ngồi xếp bằng. Cách ngồi chính thức của cả hai giới là quỳ gối.
Bạn có thể nhận thấy rằng khi ăn người Nhật tạo ra những tiếng động lớn. Húp mì hoặc tạo ra tiếng ồn lớn trong khi ăn thực sự là rất ổn. Trên thực tế, húp thức ăn nóng như ramen là lịch sự vì nó thể hiện rằng bạn đang thực sự thưởng thức nó.
Bạn sẽ luôn bận rộn
Đất nước Nhật Bản không có thói quen dành nhiều thời gian cho việc thư giãn. Người Nhật không ưu tiên thời gian giải trí giống như ở Việt Nam hay thậm chí như Mỹ và Canada. Sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống có xu hướng nghiêng nhiều về công việc (hoặc học tập). Vào các buổi tối trong tuần, người Nhật có thể trở về nhà và tiếp tục làm việc hoặc học tập. Họ chỉ nghỉ ngơi trong giờ ăn. Vào cuối tuần, họ cho phép mình có nhiều thời gian rảnh hơn, thường là xem TV, dành thời gian ra ngoài hoặc ở bên những người thân yêu.
Nếu như bạn tham gia một chương trình ngắn hạn như trại hè ngôn ngữ hoặc một chương trình dài hạn như một khóa học, bạn sẽ bận rộn gần như tất cả thời gian. Hầu hết các ngày của bạn sẽ bận rộn với việc đi học, đi làm, du ngoạn, hoạt động và dành thời gian cho gia đình bản xứ. Điều quan trọng là bạn phải chuẩn bị tinh thần cho loại lịch trình này, vì bạn có thể bị mệt bởi tần suất hoạt động dày đặc. Nhưng hãy nghĩ rằng, bạn đang tận dụng tối đa thời gian của mình ở Nhật Bản.
Tương tác
Người Nhật tập trung sự chú ý vào nhóm hơn là cá nhân. Quan niệm của người Nhật về ‘tốt cho nhóm hơn tốt cho cá nhân’ quyết định cách sống và hành động của họ. Họ sẽ luôn ưu tiên nhóm hơn bản thân. Ví dụ: khi nhân viên đi nghỉ, họ cảm ơn đồng nghiệp đã giúp họ hoàn thành khối lượng công việc khi họ vắng mặt bằng những lời nói và món quà nhỏ.
Hầu hết người Nhật không thảo luận trực tiếp những gì họ đang nghĩ với người khác, điều này khiến việc giao tiếp đôi khi trở nên khó khăn. Nếu họ cho rằng bạn không thích câu trả lời cho câu hỏi bạn đặt ra, họ không muốn trả lời trực tiếp để tránh gây khó chịu. Cũng chính điều này khiến những người nước ngoài khi tới Nhật sẽ khó có thể hiểu được người Nhật họ thực sự nghĩ gì hay thực sự họ muốn gì. Tuy nhiên, bạn sẽ dần quen với điều này khi có nhiều trải nghiệm tại nơi đây.
Hi vọng những kinh nghiệm nhỏ mà Erai chia sẻ trên đây sẽ giúp bạn có thêm hành trang chuẩn bị cho chuyến đi đầu tiên của mình tới một đất nước tuyệt vời, hứa hẹn nhiều khám phá như Nhật Bản. Để lại comment phía dưới bài viết nếu bạn có những điều cần sẻ chia nhé!
